NİŞAN HEDİYELERİNİN İADESİ

NİŞANLILIK NEDİR?

TMK m.118’e göre nişanlılık, evlilik vaadi ile olur. Kadın ve erkeğin birbirlerine, evleneceklerine dair vaatte bulunmaları halinde hukuksal anlamda nişanlılık gerçekleşmiştir. Tarafların nişanlanmaları halinde birbirlerine hediye vermesi hukukumuzda ve ülkemizdeki örf ve adetler nedeniyle yapılmaktadır. Hediyeleşme ile birlikte taraflar birbirlerine karşı olan bağın güçlenmesini sağlamaktadır.

Nişanlanma için herhangi bir yaş sınırı bulunmamaktadır. Ancak yasal temsilcinin bulunduğu durumlarda, yasal temsilcinin rızası ile birlikte nişanlılık gerçekleştirilebilir.

NİŞANIN BOZULMASI HALİNDE NİŞAN HEDİYELERİNİN İADESİ

 

Kanuni düzenlemeye göre;

“Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse, nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların, diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, verenler tarafından geri istenebilir.

Hediye aynen veya mislen geri verilemiyorsa, sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır.”

Evlilik vaadiyle nişanlanan çiftlerin, evlilik dışında bir nedenle nişanın bozulması halinde birbirlerine almış oldukları alışılmışın dışındaki hediyeleri iade etmeleri gerekir. Alınan hediyeler nişanlılık nedeniyle ve nişan süresinde verilmiş olmalıdır. Bununla birlikte nişan hediyelerinin iadesi için taraflardan birinin kusurlu olması gerekmez. Taraflardan birinin hediyeleri iade etmemesi halinde talep eden taraf nişan hediyelerinin iadesi davası açabilir.

Nişan hediyelerinin iadesini, nişanlılardan her biri, ana veya babası veya onlar gibi davranan kimseler talep edebilir. Bunun dışında üçüncü kişilerce nişan hediyelerinin iadesi talep edilemez.

Nişan hediyelerinin iadesi için taraflar arasında geçerli bir nişanlılık durumu olmalıdır. Tarafların yalnızca sevgili olması nedeniyle birbirlerine aldıkları hediyelerin iadesi talep edilemez. Ayrıca tarafların ortak bir hayat sürdürüyor olması, aynı evde yaşıyor olması halinde de hediyelerin iadesi söz konusu olmayacaktır.

HANGİ NİŞAN HEDİYELERİ İADE EDİLEBİLİR?

Kanunda nişanın bozulması halinde iade edilecek eşyalar için alışılmışın dışında kalan eşyalar olarak sınırlama getirilmiştir. Buna göre, nişanlanma durumunda takılan nişan yüzüğü iade edilmesi gereken eşyalardan değildir. Zira nişanlanmada, nişan yüzüğünü alınması alışılmış bir durumdur. Ancak nişan yüzüğü dışında taraflara verilen diğer ziynet eşyaların iadesi nişanın bozulması halinde talep edilebilir.

Nişan hediyelerinin iadesi noktasında dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise, iadesi gereken eşyaların belirlenmesinde ülkenin maddi koşulları değil tarafların maddi koşulları göz önünde bulundurulmalıdır. Maddi durumu iyi olan taraflarca verilen birtakım hediyelerin iadesi istenemezken, maddi koşulları ortalama düzeyde olan taraflarca takılan bir saat veya bileklik iade eşyalar arasında yer alabilmektedir. 

Ahlaki bir görev nedeniyle nişanlıya yapılan harcamalar bu davanın konusu olamayacaktır. Zira hukukumuzda ahlaki görev nedeniyle yapılan harcamaların iadesi mümkün değildir. Örneğin nişanlının hastane masraflarının ödenmesine ilişkin harcamalar ahlaki görevin yerine getirilmesi sayıldığından iadesi talep edilemez.

Yargıtay tarafından verilen bir kararda nişan eşyalarının iadesi hakkında;”… TMK'nun 86. (TMK'nun 122) maddesi ve yerleşik Yargıtay uygulamasına göre kullanılmakla eskiyen ya da tüketilen eşyaların mutad hediye kabul edilerek iadesine karar verilemez ise de, altın ve ziynet eşyaları mutad dışı hediye kabul edilerek iadesine karar vermek gerekir. Aksinin kabulü davalı nişanlının haksız zenginleşmesinin kabulü anlamına gelir ki hukuken haksız iktisap korunamaz…” şeklinde hüküm kurmuştur. 

Bu makalemiz de ilginizi çekebilir: Zina (Aldatma) Nedeniyle Boşanma Davası

NİŞAN HEDİYERLERİNİN İADESİ TALEBİNDE ZAMANAŞIMI

Nişanlılığın sona ermesinden doğan dava hakları, nişanlılığın sona ermesiyle birlikte üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Bu süre içerisinde tarafların nişan hediyelerinin iadesi talebinde bulunmaları gerekir. Bir yıllık süre hak düşürücü sürelerden olduğu için bir yıl geçtikten sonra nişan hediyelerinin iadesi davası açılamaz.

Ayrıca nişanlılığın bir tarafın kusurlu eylemi halinde sona ermesi nedeniyle açılan maddi ve manevi tazminat davaları da bir yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Bir yıl geçtikten sonra nişanın bozulması nedeniyle maddi veya manevi tazminat davası açılamaz.

GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

Nişan hediyelerinin iadesine ilişkin açılan davalarda görevli mahkeme Aile mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise davalının yerleşim yeri mahkemesidir.

Detaylı bilgi almak ve danışmanlık hizmetleri için iletişim bölümündeki bilgilerden Kocaeli avukatlık büromuz Av. Revşan Çiftçi Hukuk Bürosu’na ulaşabilirsiniz.